Ahmet ÇOLAK
Sonuç
Bu çalışmada, Türkiye’deki kritik altyapıların doğal afetlerden korunması ve faaliyetlerinin herhangi bir afet esnasında kesintiye uğramadan devam etmesi için ne tür önlemlerin izlenmesi gerektiği araştırılmıştır. ABD’nin kritik altyapıların korunmasına ilişkin attığı öncül adımlar nedeniyle örnek alınabilecek bir ülke olduğu varsayılmış ve ABD’deki kritik altyapı çalışmaları ile Türkiye’nin bu alandaki çalışmaları kıyaslanmıştır. Bu karşılaştırma sonucunda kritik altyapıların doğal afetlerden korunması hedefiyle ABD’den Türkiye’ye aktarılabileceği değerlendirilen yararlı uygulamalara dair tavsiye niteliğinde bilgiler sunulmuştur.
Bu inceleme üç soru üzerinde şekillenmiştir. Bu sorulardan ilki “ABD’deki kritik altyapıların doğal afetlerden korunmasına yönelik hangi faaliyetler yürütülmektedir?” sorusudur. Kritik altyapı kavramını ilk defa kullanan ve kritik altyapıların korunmasıyla ilgili düzenlemeleri ilk defa yasal bir zemine oturtan ülke ABD’dir. Kritik altyapılarla ilgili ABD’nin resmi süreci 1996 yılında başlamıştır. Bu tarihten önce de altyapı korumalarına ilişkin yasal çalışmalar olsa da sistemli ve düzenli bir yaklaşım görülmemekte ve “kritik altyapı” kavramı kullanılmamaktadır. 1990’lar sonrasında ABD’nin terör kaynaklı güvenlik sorunlarının artmasıyla beraber güvenlik çalışmaları da hız kazanmıştır. Kritik altyapıların zarar görmesi halinde toplumun genel refahı ve düzeninin etkileneceği göz önünde bulundurularak bu altyapıların korunması ABD’li politikacılar tarafından özel olarak ele alınmıştır.
ABD’de kritik altyapıların korunmasında afet ve terör gibi farklı başlıklar halinde koruma yöntemleri oluşturmak yerine bütüncül bir yaklaşım tarzı benimsenmiştir. Bütüncül zarar yaklaşımı olarak adlandırılan bu sistemde her türlü afete müdahale yöntemi aynı süreçleri takip etmektedir. ABD’deki kritik altyapıların korunmasında da bu sistem geçerlidir. ABD’nin kritik altyapıların korunmasına ilişkin izlediği ayırt edici yöntemler yasal mevzuatta ve afet öncesi ve sonrası uygulamalarda kendisini göstermektedir. ABD’de sadece güvenlik işleriyle ilgilenmesi amacıyla kurulan DHS koordinesinde kritik altyapıların doğal ve insan kaynaklı afetlerden korunmasına ilişkin çalışmalar yapılmaktadır. DHS’nin alt kurumu FEMA ülke genelindeki afetlere müdahale işlemlerini koordine etmekte ve kritik altyapıların korunması amacıyla faaliyet yürütmektedir. Kritik altyapıların doğal afetlerden en az zararla kurtulması ve faaliyetlerini kesintiye uğramadan sürdürmesi için DHS ve FEMA işbirliğiyle çeşitli planlar oluşturulmuştur. Bu planlarda kritik altyapıların insan ve doğal kaynaklı afetlerden bütüncül zarar yaklaşımı esas alınarak korunması vurgulanmış ve kritik altyapı sektörlerinin hangi önlem ve prosedürler aracılığıyla korunmasına dair bilgiler verilmiştir.
ABD’deki kritik altyapıların afet yönetimi çerçevesinde nasıl korunduğuyla ilgili önleme, hazırlık, müdahale ve iyileştirme başlıkları altında ABD’nin 16 kritik altyapı sektöründe meydana gelen afet vakaları ve alınan tedbirler gözden geçirilmiştir. Bu inceleme sonucunda ABD’deki kritik altyapı sektörlerinin DHS bünyesinde yer alan koordinasyon birimleri tarafından insan ve doğal kaynaklı afetlere karşı hazırlandığı, acil durum planlarının oluşturulduğu ve kritik altyapı faaliyetlerinin kesintiye uğramaması için hangi adımların atıldığı görülmüştür.
Bu açıklamalar doğrultusunda kritik altyapıların faaliyetlerinin afetler esnasında sürdürülebilirliğinin devamı amaçlı atılan adımlara İletişim Sektörü üzerinden bir örnek vermenin yerinde olacağı düşünülmektedir. 2023 yılında Türkiye’de meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremler sonrasında depremin yaşandığı bölgelerdeki iletişim altyapısı tahrip olmuş ve bazı bölgelerde günlerce iletişim hizmeti verilememiştir. ABD’de yaşanması muhtemel doğal afetler ve iletişim altyapısının kullanılmaz hale gelmesi sonrasında iletişim hizmetinin devamını sağlamak amacıyla mobil iletişim istasyonlarının tırlar vasıtasıyla ilgili bölgelere gönderilmesi şeklinde uygulamalar hayata geçirilmektedir. ABD’nin bu uygulamalarından Türkiye’nin kendi afet müdahale ve iyileştirme yöntemlerine ithal edebileceği yararlı çalışmaların bulunduğu görülmüştür.
Tezin ikinci sorusu; “Türkiye’deki kritik altyapıların doğal afetlerden korunmasına dair ne tür önlemler alınmaktadır?” şeklinde belirlenmiştir. Bu sorudan yola çıkarak Türkiye’nin kritik altyapıları doğal afetlerden korumaya yönelik sistematik, resmi ve bağlayıcılığı olan çalışmalar konusunda eksiklikleri olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Türkiye’deki kritik altyapıların korunmasına ilişkin çerçeveyi çizen yasal mevzuat yetersiz görünmektedir ve hangi altyapıların kritik olduğu belirlenmemiştir. AFAD’ın kritik altyapılarla ilgili hazırladığı 2014 yol haritası belgesinin yasal bir bağlayıcılığı bulunmamaktadır.
Yapılan araştırmalarda Türkiye’nin kritik altyapıların doğal afetlerden etkilenmesi sonucunda büyük çapta problemler yaşadığı görülmüştür. Bunlardan en güncel ve çarpıcı olanı Kahramanmaraş merkezli depremler sonrasında ulaşıma kapanan yollardır. Depremin getirdiği yıkımla beraber ulaşımında sekteye uğraması afetin olumsuz etkisini artırmıştır. Bu tarz afetlerin kritik altyapılara verdiği zararı önlemek amacıyla Türkiye’nin klasik afet yönetim prosedürleri dışında özel çalışmalar yapması gerektiği değerlendirilmektedir. Türkiye’de, ABD’nin benzeri bir şekilde kritik altyapıların doğal afetlerden korunması amacıyla bütüncül zarar yaklaşımını uygulamakta olsa da tanımlama, sistemleştirme ve eşgüdüm bağlamında sorunlar olduğu değerlendirilmektedir.
Tezimizin cevap aradığı ve bütün çalışmanın sonuca bağlanmasının beklendiği 3. araştırma sorumuz; “Türkiye’nin kritik altyapıların korunmasına yönelik ABD’den alabileceği örnekler nelerdir?” şeklinde oluşturulmuştur. Kritik altyapıların insani ve doğal afetlerden koruma planlarının ABD’deki gelişim süreci gözden geçirildiğinde Türkiye’nin koruma, planlama ve mevzuat aşamaları başta olmak üzere ABD’den alabileceği birçok kıymetli husus olduğu görülmektedir. ABD kritik altyapıların korunmasına ilişkin ilk defa sistemli ve yasal mevzuatı olan çalışmaları yürütmüştür. Dünya genelindeki diğer gelişmiş ülke ve kurumlar ABD’nin kritik altyapıları korumak için attığı adımları takip ederek kendi kritik altyapı koruma planlarını meydana getirmişlerdir.
Türkiye’nin de kritik altyapıları doğal afetlerden korumaya yönelik ABD örneğinden faydalanması yararlı görünmektedir. Burada asıl problemin, Türkiye’nin ABD’den kritik altyapıların korunmasıyla ilgili çalışmaları mevcut haliyle değil kendi ihtiyaçlarına göre belirleyip transfer etmesini sağlamak olduğu düşünülmektedir. ABD ekonomisi, askeri gücü ve geniş coğrafyası ile global ölçekte Türkiye’den farklı ihtiyaçlara sahip olan bir ülkedir ve bu nedenle kritik altyapıların korunması çalışmalarını bu bakış açısıyla gerçekleştirmiştir. Türkiye’nin bu kıstasları göz önünde bulundurarak kendi kritik altyapı koruma çalışmalarını yürütmesinin en doğru yol olacağı değerlendirilmektedir.
Bu çalışmanın da ortaya çıkardığı gibi kritik altyapıların doğal afetlerden korunmasına ilişkin özel olarak benimsenmiş bir yöntem bulunmamaktadır. Kritik altyapıların korunmasında insani ve doğal kaynaklı afetler bir bütün olarak ele alınıp ona göre afet yönetim planları oluşturulmaktadır. Kritik altyapıların doğal afetlerden korunması afet yönetiminin müdahale ve iyileştirme aşamalarında farklılaşmakta ve genel yöntemlerden ayrışmaktadır. ABD kritik altyapıların doğal afetlerden korunmasına yönelik bu tarz bir prosedür izlemektedir. ABD kritik altyapılarla ilgili yasal düzenlemelerini hayata geçirmiş ve afet yönetimi aşamalarında uyguladığı yöntemleri zamana ve şartlara göre iyileştirmeye devam etmektedir. Türkiye’nin yürüteceği çalışmalarda da ABD’den kritik altyapılarla ilgili yasal mevzuat çalışmaları ve afet yönetim süreçlerinde hayata geçirilen uygulamalardan istifade etmesi yerinde görülmektedir.
Sonuç olarak; kritik altyapıların belirlenmesi, yasal düzenlemeler, kurumsallaşma ve kritik altyapı koruma planlarının oluşturulması ABD’den alınabilecek başlıca dersler olarak ön plana çıkmaktadır. ABD’deki kritik altyapılara yönelik doğal afet tehlikesinin öncesinde ve sonrasında alınan tedbir ve müdahale yöntemlerinin incelenerek kritik altyapıların korunmasına ilişkin olarak Türkiye’nin afet yönetim sistemine adapte edilmesinin yararlı olacağı varsayılmaktadır.
Kaynakça
Achawakorn, K., Raksa, K., Kongkalai, N., (2014). Flash flood warning system using SCADA system: Laboratory level. 2014 International Electrical Engineering Congress (iEECON), Chonburi, Thailand, pp.1-4 doi: 10.1109/iEECON.2014.6925908.
AFAD, (t.y.). Afete Hazır Türkiye. Erişim Tarihi: 20.07.2024. https://afad.gov.tr/afete-hazir-turkiye.
AFAD, (2014a). 2014-2023 Kritik Altyapıların Korunması Yol Haritası Belgesi. https://www.afad.gov.tr/upload/Node/3910/xfiles/kritikaltyapi-son.pdf
AFAD, (2018). Afet ve Acil Durum Yönetim Başkanlığı. Çığ, https://www.afad.gov.tr/ciga-hazirlikli-olmak-icin-neler-yapilmali
AFAD, (2022a). Türkiye Afet Yönetimi Strateji Belgesi ve Eylem Planı (TAYSB). https://www.afad.gov.tr/turkiye-afet-yonetimi-strateji-belgesi-ve-eylem-plani-taysb#
AFAD, (2022b). Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (TARAP), https://www.afad.gov.tr/turkiye-afet-risk-azaltma-plani-tarap
AFAD, (2014b). T.C Başbakanlık Afet ve Acil Durum Müdahale Başkanlığı, 2014 Yılı Performans Programı. http://www.sp.gov.tr/upload/xSPRapor/files/lrLUW+afad-performans.pdf
AFAD, (2024). AFAD 2024-2028 Stratejik Planı, https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Planlar/2024_2028-AFAD-Stratejik-Plani.pdf
AICHE, (2020). Take Steps to Improve Disaster Preparedness. https://www.aiche.org/resources/publications/cep/2020/april/take-steps-improve-disaster-preparedness
Ak, T. (2019). İç Güvenlik Yönetimi Açısından Kritik Altyapılarını Korunması. ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, 42-51.
Akyürek, Ö. (2022). Volkan Patlamalarının Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Yöntemleri ile İzlenmesi: Cumbre Vieja Volkanı (İspanya) Örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 8(2), 280-291. https://doi.org/10.21324/dacd.1029716
Akçil, Ö., Toğrol, A., Mercan, F. Ç., Püskülcü, S., vd., (2016). Yeniden Düzenlenmiş Temel Afet Bilinci Eğitim Programının Okul Dışı Bilim Öğrenme Ortamında Etkililiğinin İncelenmesi. Bogazici University Journal of Education. 31(2), 99-126.
Akyel, R. (2005). Türkiye Kamu Yönetiminde Afet Yönetimi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 14(1), 15-29.
Al Jazeera, (2024). One dead after roof collapses at Delhi airport in heavy rains. https://www.aljazeera.com/amp/news/2024/6/28/one-dead-after-roof-collapses-at-delhi-airport-in-heavy-rains
Ambegaonkar, Ravindra, (2021). A Closer Look At The Importance Of Telecommunications Infrastructure. https://www.ny-engineers.com/blog/a-closer-look-at-the-importance-of-telecommunications-infrastructure
Anadolu Ajansı, (2020a). AFAD projelerinin ana hedefi afet risklerini azaltmak, https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/afad-projelerinin-ana-hedefi-afet-risklerini-azaltmak/2006094#
Anadolu Ajansı, (2022). Kastamonu, Sinop ve Bartın’ı vuran selin üzerinden bir yıl geçti. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/kastamonu-sinop-ve-bartini-vuran-selin-uzerinden-bir-yil-gecti/2658789
Anadolu Ajansı, (2024). Çığ nedeniyle kapanan Yüksekova-Şemdinli kara yolu açıldı. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/cig-nedeniyle-kapanan-yuksekova-semdinli-kara-yolu-acildi/3109195
Anadolu Ajansı, (2021). Tsunami ile felaketi yaşayan Seferihisarlılar o günü unutamıyor. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/tsunami-ile-felaketi-yasayan-seferihisarlilar-o-gunu-unutamiyor/2406336
Anadolu Ajansı, (2023). TZOB Genel Başkanı Bayraktar: Aşırı sıcaklıklar bitkileri strese sokuyor ve verimde düşüş yaşanmasına sebep oluyor. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/tzob-genel-baskani-bayraktar-asiri-sicakliklar-bitkileri-strese-sokuyor-ve-verimde-dusus-yasanmasina-sebep-oluyor/2954531
Anadolu Ajansı, (2020). İçişleri Bakanı Soylu: Afet riskini azaltmak, önümüzdeki süreçte en çok ağırlık vereceğimiz konu olacak, https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/icisleri-bakani-soylu-afet-riskini-azaltmak-onumuzdeki-surecte-en-cok-agirlik-verecegimiz-konu-olacak/1944234
Apuhan, H., ve Özdemir, Y. (2020). Kent İçi Ulaşım Sistemlerinde Risk Analizi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2(1), 20-26.
Associated Press, (2023a). Vermont farmers are urged to document crop losses from flooding. https://apnews.com/article/farms-flooding-vermont-03646bd9a088bbfa1bab623c08ff9fa1
Associated Press, (2023b). Rising flood risks threaten many water and sewage treatment plants across the US, https://apnews.com/article/climate-change-flood-risks-infrastructure-vermont-7bd953f513035468ee74f8f7c619bb8e
ASSTRA, (2022). Transportation Of Chemicals, https://asstra.com/industries/chemical-industry/
Assante, M.J., (2009). Infrastructure Protection in the Ancient World. 1-10. 10.1109/HICSS.2009.260.
Atayeter, Y., Temurçin, K., ve Yayla, O. (2022). Baraj Göllerinde Arazi Kullanım Planlamasındaki Çevresel Hassasiyet Analizi: Burdur Gölü Kapalı Havzasında Karaçal Baraj Gölü Havzası Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi(56), 221-238.
Australian Government, (2020). Critical Infrastructure Centre, Security Legislation Amendment (Critical Infrastructure) Bill 2020. https://www.homeaffairs.gov.au/reports-and-pubs/files/exposure-draft-bill/exposure-draft-security-legislation-amendment-critical-infrastructure-bill-2020-explanatory-document.pdf
Aynalı Pazar, (2023). Kurak Döneme Girdik; Yangınlar Artacak..!. https://www.canakkaleaynalipazar.com/kurak-doneme-girdik-yanginlar-artacak/23246/
Bahadır, Z. (2020). Atık Su Örneklerinde Bazı Ağır Metallerin İndüktif Eşleşmiş Plazma Kütle Spektrometresi ile (ICP-MS) Tayini. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences. 5(1), 56-60. https://doi.org/10.35229/jaes.667255
Barış, M., E., (2009). Effectiveness of turkish disaster management system and recommendations. Biotechnology and Biotechnological Equipment , vol.23, no.3, 1391-1398.
BBC News Türkçe, (2023). Türkiye’de GSM operatörleri depreme ne kadar hazırlıklı?. https://www.bbc.com/turkce/articles/czvy09w0zgxo
BBC, (2024). Ecuador hit by nationwide blackout, minister says, https://www.bbc.com/news/articles/c4nndnwjz42o
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, (2020). Kritik Altyapılar Ulusal Test Yatağı Merkezi Açıldı,https://www.btk.gov.tr/haberler/kritik-altyapilar-ulusal-test-yatagi-merkezi-acildi
Borges, Ana & Laranjeira, Erika. (2013). Why and how did health economics appear? Who were the main authors? What is the role of ITCs in its development?. 10.4018/978-1-4666-3990-4.ch051.
Bodas, Moran, Kirsch, Thomas, Peleg, Kobi, (2009). International Journal of Risk Reduction, Top hazards approach – Rethinking the appropriateness of the All-Hazards approach in disaster risk management , Elsevier, Holland.
BSR, (2022). Infrastructure Breaks Under Extreme Heat. https://www.bsr.org/en/emerging-issues/infrastructure-breaks-under-extreme-heat#
Bush, George, (2003). The National Strategy for the Physical Protection of Critical Infrastructures and Key Assets. 97.
Büyükkaracığan, N. (2017). Türkiye’de Kriz ve Afet Yönetimi Mevzuatının Değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, (13), 144-193.
Canada, (2022). Emergency management planning guide. https://www.publicsafety.gc.ca/cnt/rsrcs/pblctns/mrgnc-mngmnt-pnnng/mrgnc-mngmnt-pnnng-eng.pdf , s. 25-26
Cabinet Office, (2018). Public Summary of Sector Security and Resilience.https://assets.publishing.service.gov.uk/media/5c8a7845ed915d5c1456006a/20190215_PublicSummaryOfSectorSecurityAndResiliencePlans2018.pdf
CCIP, (2023). Center for Cybersecurity & Critical Infrastructure Protection, COVID-19 ve Siber Güvenliği “Yeniden” Keşfetmek: Salgından Çıkarılacak Dersler. https://ccip.khas.edu.tr/post/37/covid-19-ve-siber-guvenligi-yeniden-kesfetmek-salgindan-cikarilacak-dersler
CDC, (2023). Remediation and Infection Control Considerations for Reopening Healthcare Facilities Closed Due to Extensive Water and Wind Damage. https://www.cdc.gov/disasters/reopen_healthfacilities.html
Chemical Sector Coordinating Council, (2022). Playbook for an Effective All-Hazards Chemical Sector Response, https://www.cisa.gov/sites/default/files/2023-02/chemical_sector_playbook.pdf
CISA, (2023). Critical Manufacturing Sector. https://www.cisa.gov/topics/critical-infrastructure-security-and-resilience/critical-infrastructure-sectors/critical-manufacturing-sector
CISA, (2020a). National Infrastructure Protection Plan 2009, https://www.cisa.gov/resources-tools/resources/national-infrastructure-protection-plan-2009
CISA, (2020b). America’s Cyber Defence Agency, 2015 Sector-Specific Plans, https://www.cisa.gov/2015-sector-specific-plans
CISA, (2021). America’s Cyber Defence Agency, Emergency Services Sector, https://www.cisa.gov/topics/critical-infrastructure-security-and-resilience/critical-infrastructure-sectors/emergency-services-sector
Clinton Digital Library, (1998), National Security Council and National Security Council Records Management Office, “PDD-63 – Critical Infrastructure Protection, ”https://clinton.presidentiallibraries.us/items/show/12762
CNN BUSINESS, (2012). How cell phone companies prepare for hurricanes. https://money.cnn.com/2012/08/24/technology/carriers-hurricanes/index.html
Critical Foundations: Protecting America’s Infrastructures, (1996). The Report of the President’s Commission on Critical Infrastructure Protection, https://sgp.fas.org/library/pccip.pdf
Çalışkan, V., ve Aslan, A., (2014). 2006 yılında Çanakkale’de yaşanan kar fırtınalarının mekansal etkileri. Türk Coğrafya Dergisi, (47). 99-114. https://doi.org/10.17211/tcd.42479
Çataklı, E., ve Büyükkaya, E., (2022). Termik Santrallerde Yangın Güvenlik Önlemlerinin Analizi; Zonguldak Eren Enerji Örneği. Uluslararası Yakıtlar Yanma ve Yangın Dergisi, 10(1), 92-102. https://doi.org/10.52702/fce.1109352
Çelik, İ. (2015). Nükleer Enerji: Türkiye ve Dünya Ölçeğinde Bir Değerlendirme. Yeni Fikir Dergisi, 7(15), 55-68.
Çoban, H., (2019). Afet Sonrası İyileştirme Planı Hazırlanması. Resilience, 3(2), 239-246. https://doi.org/10.32569/resilience.618181
Çorum Time, (2020). Çorum’da Ulaşım Hizmeti Durdu. https://www.corumtime.com/corumda-ulasim-hizmetleri-durdu/
Çolakoğlu, E., (2013). Emniyetli İçme Suyu ve Sanitasyon Hakkı / The Right to Safe Drinking Water And Sanitation. Mülkiye Dergisi, 35(272), 217-238.
DASK, (t.y.). Zorunlu Deprem Sigortası Teminat Kapsamı. Erişim Tarihi: 15.07.2024, https://dask.gov.tr/tr/teminat-ve-kapsami#
Daniels, Jai, (2022), Transportation System Resiliency and Disaster Response and Recovery: A Review on U.S. Metropolitan Long-Range Transportation Plans, Portland State University.
Department of Homeland Security, (2006). National Infrastructure Protection Plan 2006, https://www.dhs.gov/xlibrary/assets/NIPP_Plan_noApps.pdf
Department Of Homeland Security, (2008). National Response Framework, https://apps.dtic.mil/sti/pdfs/ADA475884.pdf
DergiPark,(2024).https://dergipark.org.tr/tr/search?section=articles&q=title%3A+%22kritik+altyap%C4%B1%22+
DHA, (2021). Demirören Haber Ajansı. Yangının acı bilançosu: 60 bin hektar kül oldu, en az 1 milyar TL’lik maddi kayıp. https://www.dha.com.tr/gundem/yanginin-aci-bilancosu-60-bin-hektar-kul-oldu-en-az-1-milyar-tllik-maddi-kayip-1841548
EGO, (2024). EGO Genel Müdürlüğü. Duyuru. https://www.ego.gov.tr/tr/haber/6220/ankara-metrosu-seferleri-hakkinda
Encyclopedia Britannica, (2023). Wildfire. https://www.britannica.com/science/wildfire
ENRSoutheast, (2024). Repairs to Hurricane-damaged Sanibel Causeway Completed in 105 Days. https://www.enr.com/articles/58090-repairs-to-hurricane-damaged-sanibel-causeway-completed-in-105-days
Energy.Gov (2024). DOE Announces Up to $70 Million to Strengthen Energy Sector Against Physical and Cyber Hazards. https://www.energy.gov/articles/doe-announces-70-million-strengthen-energy-sector-against-physical-and-cyber-hazards
Energy Post, (2022). Tools to design energy systems resilient to natural disasters: from small villages to big cities. https://energypost.eu/tools-to-design-energy-systems-resilient-to-natural-disasters-from-small-villages-to-big-cities/
Energy.Gov, (2023). Response & Recovery. https://www.energy.gov/ceser/response-recovery
Energy.Gov (2010), Obama Administration Announces Nearly $100 Million for Smart Grid Workforce Training and Development. https://www.energy.gov/articles/obama-administration-announces-nearly-100-million-smart-grid-workforce-training-and
Erkal, T., ve Değerliyurt, M., (2011). Türkiye’de Afet Yönetimi. Doğu Coğrafya Dergisi, 14(22), 147-164.
Ergün Bülbül, S., ve Çokluk, Y., (2017). Türkiye’de Gelişen Enerji Sektörü HES’ler ve Kâr Kaybı Sigortaları. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 9(17), 89-114. https://doi.org/10.14784/marufacd.346188
Evren, M., B., (2023). Türk Siyasi Parti Tüzük ve Programlarında Bütünleşik Afet Yönetimi Bilinci. Resilience, 7(2), 221-251. https://doi.org/10.32569/resilience.1198686
ESKP, (2018). Consequences of volcanic eruptions, https://www.eskp.de/en/basic-knowledge/natural-hazards/consequences-of-volcanic-eruptions-935312/
EUR-Lex, (2004). Critical Infrastructure Protection in the fight against terrorism. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A52004DC0702
European Parliament, (2021). Thik Thank, European critical infrastructure: Revision of Directive2008/114/EC.https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2021/662604/EPRS_BRI(2021)662604_EN.pdf
EPA, (2016). Hazard Mitigation For Natural Disasters- A Starter Guide For Water and Wastewater Utilities. https://www.epa.gov/sites/default/files/2016-08/documents/160815-hazardmitigationfornaturaldisasters.pdf
FDIC, (2008). Lessons Learned From Hurricane Katrina: Preparing Your Institution For A CatastrophicEvent,https://www.fdic.gov/regulations/resources/lessons/index.html#drop1
Federation of American Scientists, (1997a), Executive Order 13010 of July 15, 1996. https://irp.fas.org/offdocs/eo13010.htm
Federation of American Scientists, (1997b). President’s Commission On Critical Infrastructure Protection Before The Subcommittee On Technology Of The Committee On Science U.S. House Of Representatives November 6, 1997. https://irp.fas.org/congress/1997_hr/marsh_11-6.htm
Feder, Michael, (2023). University of Phoenix, What is IT risk management? Definition, framework, education and careers, https://www.phoenix.edu/blog/it-risk-management.html
Federal Republic of Germany, (2009), National Strategy for Critical Infrastructure Protection, https://www.bmi.bund.de/SharedDocs/downloads/EN/publikationen/2009/kritis_englisch.pdf?__blob=publicationFile&v=1
Federal Highway Administration, (2017). Vulnerability Assessment and Adaptation Framework,https://www.fhwa.dot.gov/environment/sustainability/resilience/adaptation_framework/index.cfm
FERC, (2023). Presentation | FERC-NERC-Regional Entity Joint Inquiry Into Winter Storm Elliott, https://www.ferc.gov/news-events/news/presentation-ferc-nerc-regional-entity-joint-inquiry-winter-storm-elliott
FEMA, (2023a). About Us. https://www.fema.gov/about
FEMA, (2023b), Emergency Management Institue. Independent Study Program Course Brochure. https://training.fema.gov/is/docs/fema_emi_independent-study-brochure.pdf?20231116
FEMA, (2017). National Incident Management System https://www.fema.gov/sites/default/files/2020-07/fema_nims_doctrine-2017.pdf
FEMA, (t.y.). Natural Hazards. Erişim Tarihi: 13.06.2024, https://hazards.fema.gov/nri/natural-hazards
FEMA, (2013). Dam Safety. https://www.fema.gov/emergency-managers/risk-management/dam-safety
FEMA, (2004). Federal Guidelines For Dam Safety, https://www.ferc.gov/sites/default/files/2020-04/fema-64.pdf
Financial Times (2012), Storm closes Wall Street for second day, https://www.ft.com/content/2b10fd5e-21e5-11e2-9ffd-00144feabdc0
Gazete Rize, (2024). Eski taşocağı alarm veriyor, kamu binaları tehlike altında. https://www.gazeterize.com/eski-tasocagi-alarm-veriyor-kamu-binalari-tehlike-altinda
Gelişli, K. (2018). Jeofizik Yöntemlerle Heyelan Araştırmaları. Uygulamalı Yerbilimleri Dergisi, 17(2), 115-126. https://doi.org/10.30706/uybd.458107
Giorgadze, T., & Maisuradze, I., & Japaridze, A., & Utiashvili, Z., & Abesadze, G., (2011). Disasters and their consequences for public health. Georgian medical news. 194. 59-63.
Government Accountability Office (2014). Critical Infrastructure Protection, https://www.911.gov/assets/Critical-Infrastrucutre-Protection-1638566292.pdf
Government of Canada, (2021), Public Safety Canada, National Strategy for Critical Infrastructure, https://www.publicsafety.gc.ca/cnt/rsrcs/pblctns/srtg-crtcl-nfrstrctr/index-en.aspx
Gunter, Paul (2004). Natural Disasters and Safety Risks at Nuclear Power Stations, https://www.nirs.org/wp-content/uploads/factsheets/naturaldisaster&nuclearpower.pdf
Habertürk, (2024). Tekirdağ’da 14 OSB’deki fabrikalarda 2 milyon metrekarelik alan depreme dayanıklı hale getirildi. https://www.haberturk.com/tekirdag-haberleri/106272622-tekirdagda-14-osbdeki-fabrikalarda-2-milyon-metrekarelik-alan-depreme-dayanikli-hale
HM Government, (2023), National Risk Register 2023.https://assets.publishing.service.gov.uk/media/64ca1dfe19f5622669f3c1b1/2023_NATIONAL_RISK_REGISTER_NRR.pdf, S, 132-159
Homeland Security, (2015a). Government Facilities Sector- Specific Plan. https://www.cisa.gov/sites/default/files/2023-03/nipp-ssp-government-facilities-2015-508.pdf
Homeland Security, (2015b). Dams Sector- Specific Plan. https://www.cisa.gov/sites/default/files/publications/nipp-ssp-dams-2015-508.pdf
Homeland Security, (2015c). Communications Sector-Specific Plan. https://www.cisa.gov/sites/default/files/publications/nipp-ssp-communications-2015-508.pdf
Homeland Security, (2015d). Critical Manufacturing Sector-Specific Plan. https://www.cisa.gov/sites/default/files/publications/nipp-ssp-critical-manufacturing-2015-508.pdf
Homeland Security, (2015e). Transportation Systems Sector-Specific Plan. https://www.cisa.gov/sites/default/files/publications/nipp-ssp-transportation-systems-2015-508.pdf
Homeland Security, (2015f). Food and Agriculture Sector-Specific Plan. https://www.cisa.gov/sites/default/files/publications/nipp-ssp-food-ag-2015-508.pdf
Homeland Security, (2015g). Water and Wastewater Systems Sector-Specific Plan. https://www.cisa.gov/sites/default/files/publications/nipp-ssp-water-2015-508.pdf
Homeland Security, (2015h). Healthcare and Public Health Sector-Specific Plan. https://www.cisa.gov/sites/default/files/publications/nipp-ssp-healthcare-public-health-2015-508.pdf
Homeland Security, (2015ı). Emergency Services Sector-Specific Plan. https://www.cisa.gov/resources-tools/resources/emergency-services-sector-specific-plan-2015
Homeland Security, (2015i). Energy Sector-Specific Plan. https://www.cisa.gov/sites/default/files/publications/nipp-ssp-energy-2015-508.pdf
Homeland Security, (2015j). Nuclear Reactors, Materials, and Waste Sector-Specific Plan. https://www.cisa.gov/sites/default/files/publications/nipp-ssp-nuclear-2015-508.pdf
Homeland Security, (2010). Defense Industrial Base Sector-Specific Plan. https://www.cisa.gov/sites/default/files/publications/nipp-ssp-defense-industrial-base-2010-508.pdf
Homeland Security, (2015k). Financial Services Sector-Specific Plan. https://www.cisa.gov/sites/default/files/publications/nipp-ssp-financial-services-2015-508.pdf
Homeland Security, (2015l). Chemical Sector-Specific Plan. https://www.cisa.gov/sites/default/files/publications/nipp-ssp-chemical-2015-508.pdf
Homeland Security, (2015m). Commercial Facilities Sector-Specific Plan. https://www.cisa.gov/sites/default/files/publications/nipp-ssp-commercial-facilities-2015-508.pdf
Homeland Security, (2016). Information Technologies Sector-Specific Plan. https://www.cisa.gov/sites/default/files/2023-01/nipp-ssp-information-technology-2016-508%20%281%29.pdf
Hospitals in Hurricane Katrina, (2006). Challenges Facing Custodial İnstutions in a Disasters. https://www.urban.org/sites/default/files/publication/50896/411348-Hospitals-in-Hurricane-Katrina.PDF
IAEA, (2020). The Resilience and Safety of Nuclear Power in the Face of Extreme Events. https://www.iaea.org/bulletin/the-resilience-and-safety-of-nuclear-power-in-the-face-of-extreme-events
INDIA TODAY, (2023). How vulnerable is India’s critical infrastructure to disasters?. https://www.indiatoday.in/environment/story/how-vulnerable-is-indias-critical-infrastructure-to-disasters-cdri-to-release-key-report-at-g20-2383041-2023-05-23
INSIGHTIAS, (2021). Critical Infrastructure and Critical Information Infrastructure. https://www.insightsonindia.com/security-issues/cyber-security/critical-infrastructure-and-critical-information-infrastructure-cii/
Internet Public Library (2023). Government Facilities Sector Analysis. https://www.ipl.org/essay/Government-Facilities-Sector-Analysis-FJ3CSDV5ZNR
INFRAGARD, (2015). Nuclear Reactors, Materials & Waste Sector. https://infragardlosangeles.org/sector-nuclear.shtml
İnmez, İ., (2011). Afetlerin Doğallığı Üzerine: Sosyal Bir Olgu Olarak Afetler ve Kırılganlık Sorunu. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 66(04), 185-194. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000002236
İşeri., S., A., İnelmen, K., ve Kabasakal, H., (2005). Örgütlü Katılım Ve Afet Yönetimi Etkileşimi. Öneri Dergisi, 6(23), 9-18.
Kadri F., & Birregah B., & Châtelet E., (2014). “The Impact of Natural Disasters on Critical Infrastructures: A Domino Effect-based Study,” Journal of Homeland Security and Emergency Management, De Gruyter, vol. 11(2), pages 217-241, June.
Kahraman, S., Polat, E., ve Korkmazyürek, B., (2021). Afet Yönetim Döngüsündeki Ana Terimler. Avrasya Terim Dergisi, 9(3), 7-14.
Kemer, N. (2022). Orman Yangınları ve Sonrası: Orman Ekosistem Restorasyonu. Avrupa Bilim Ve Teknoloji Dergisi(33), 373-381. https://doi.org/10.31590/ejosat.1054290
Kenton, Will (2021). Investopedia, Financial Sector: Definition, Examples, Importance to Economy. https://www.investopedia.com/terms/f/financial_sector.asp
Kıllıoğlu, M. E. (2022). Salgın Hastalık Tehdidi ve Ulusal Güvenlik. Topkapı Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 53-69.
Kolay, O., Özdemir, E., T., ve Yetemen, Ö., (2020). Flash Flood and Tornado Disaster in Bodrum: Case Study of November 29, 2018. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 5(4), 491-497. https://doi.org/10.35229/jaes.759162
Küpeli, H., (2019). Güvenlikleştirme Teorisi Bağlamında Kritik Altyapıların Terörist Saldırılardan Korunmasının ABD ve AB Güvenlik Politikalarındaki Rolü. Doktora Tezi, Ankara: Polis Akademisi.
Küçükbaşol, Y., (2016). Çoruh Nehri ve Yusufeli Barajı Toplumsal, Ekonomik ve Çevresel Etkileri Bakımından Bir Baraj İncelemesi. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 133-158. https://doi.org/10.20493/bt.97986
Leblebici, Ö. (2016). Afet Yönetim Yaklaşımları ve Kamu Politikası Bağlamında Afetlerin Çevreye Etkileri. Memleket Siyaset Yönetim, 10(23), 41-77.
Lekesizgöz, Kaya, Ali, (2022). Kritik Altyapıların Yabancı Literatüründeki Görünümü: Bir Bibliyometrik Analiz”, Güvenlik Stratejileri Dergisi 18, sy. 43, 615-53, https://doi.org/10.17752/guvenlikstrtj.1205433.
Medak, (2023). Afet Yönetim Sistemi, https://www.medak.org.tr/faydali-bilgiler/faydali-bilgiler/
Mijalkovic, S., Cvetkovic, V., (2021). Vulnerabılıty Of Crıtıcal Infrastructure By Natural Dısasters. https://vladimircvetkovic.upravljanje-rizicima.edu.rs/wp-content/uploads/2021/05/Vulnerabilityofcriticalinfrastructurebynaturaldisaster.pdf
Milliyet, (1998). Çığ terör gibi. https://www.milliyet.com.tr/the-others/cig-teror-gibi-5362228
Memiş, L., ve Babaoğlu, C. (2020). Acil durum ve afet yönetiminde süreç yaklaşımı ve teknoloji. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(4), 776-791. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.731103
Memiş, L., ve Düzgün, S., (2020). İklim Değişikliği ve Kentsel Alanda Seller: Beşikdüzü Seli (2016) Örneği. Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi, 1(45), 252-279. https://doi.org/10.17498/kdeniz.660457
Mevzuat Bilgi Sistemi, (2017). Kadir Has Üniversitesi Siber Güvenlik ve Kritik Altyapı Koruma Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetmeliği. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=23974&MevzuatTur=8&MevzuatTertip=5
Mevzuat Bilgi Sistemi, (2018). Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/19.5.1.pdf
National Security Archives, (2013). Presidential Policy Directive/Ppd-21, https://nsarchive.gwu.edu/document/21487-document-86
National Guard, (2017). Critical Infrastructure Protection Mission Assurance Assessments, https://www.nationalguard.mil/Portals/31/Resources/Fact%20Sheets/CIPMAA%20Fact%20Sheet%20(Dec.%202017).pdf
National Protective Security Authority, (2023). Critical National Infrastructure. https://www.npsa.gov.uk/critical-national-infrastructure-0
Naylor, Brian (2009). NPR, Should FEMA Remain Part Of Homeland Security?. https://www.npr.org/2009/02/02/100012612/should-fema-remain-part-of-homeland-security
NBC NEWS, (2020). Thousands fled for their lives when two Michigan dams collapsed. https://www.nbcnews.com/news/us-news/thousands-fled-their-lives-when-two-michigan-dams-collapsed-more-n1230841
NEC, (2016). Social Value Creation Report, Commercial Facilities as targets: new threats to criticalinfrastructures.https://sg.nec.com/en_SG/pdf/brochures/PublicSafety/SocialValueCreationReport_en_Vol.1.pdf
NTV, (2023a). Kastamonu, Trakya’da kuraklık tehlikesi | “Çok büyük sıkıntılar yaşayabiliriz”. https://www.ntv.com.tr/galeri/turkiye/trakyada-kuraklik-tehlikesi-cok-buyuk-sikintilaryasayabiliriz,USRqLKktoEiPPpjRS6P8aQ/JHQq9xcHe0KR-kzNb0_ggQ,
NTV, (2023b). Bolu Dağı Tüneli İstanbul yönü heyelan riski nedeniyle kapatıldı. https://www.ntv.com.tr/galeri/turkiye/bolu-dagi-tuneli-istanbul-yonu-heyelan-riski-nedeniyle-kapatildi-ne-zaman-acilacak,TpNCP3EXaUCAzpDFn3FY9Q
NTV, (2024). Artvin’de heyelan: Köy yolu kapandı, elektrik kesildi. https://www.ntv.com.tr/turkiye/artvinde-heyelan-koy-yolu-kapandi-elektrik-kesildi,rYj_CdUP-EuymV-0sWGlsA, (E.T. 17 Ocak 2024).
NPSA, (2023). National Protective Security Authority, Critical National Infrastructure. https://www.npsa.gov.uk/critical-national-infrastructure-0
OECD, (2021). Building agricultural resilience to extreme floods in the United States. https://www.oecd-ilibrary.org/sites/bd6c9ca1-en/index.html?itemId=/content/component/bd6c9ca1-en#section-d1e15644
Orhan, F. (2015). Baraj Göllerinin Alternatif Ekonomik Faaliyetlerde Kullanımı: Borçka Baraj Gölü Örneği. M armara Coğrafya Dergisi(32), 380-402. https://doi.org/10.14781/mcd.73512
OTA, (1990). Office of Technology Assessment. Physical Vulnerability of Electric Systems to Natural Disasters and Sabotage, Washington, DC: U.S. Government Printing Office. https://ota.fas.org/reports/9034.pdf
Owen, Stephen (2016). Radford University, A Primer on Emergency Management Response Doctrine. https://www.radford.edu/content/cj-bulletin/home/november-2016-vol-11-no-1/a-primer-on-emergency-management-response-doctrine.html
Ömeroğlu, M., (2020), Yenilenebilir Enerjinin Sürdürülebilirlik Üzerindeki Rolü, Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Öngün, E., ve Altaş, D. (2012). A Close Look At The Developmental Initiatives Related To The Communication Infrastructure In Thrace Region: The Case Of Edirne. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1).
Özfidaner, M., Şapolyo, D., ve Topaloğlu, F. (2018). Seyhan Havzası Akım Verilerinin Hidrolojik Kuraklık Analizi. Toprak Su Dergisi, 7(1), 57-64. https://doi.org/10.21657/topraksu.410140
Öztürk, S., ve Uzuntaş, Ö. (2019). Türkiye’deki Sel ve Taşkın Yönetmelikleri Üzerine Bir Değerlendirme: Farklı Ülkeler ile Karşılaştırma ve Yasal Boşluk Analizi. The Journal of International Scientific Researches, 4(2), 146-161. https://doi.org/10.23834/isrjournal.520732
Raiznerlaw, (2023). How Hotels Can Prepare for Natural Disaster Risks, https://www.raiznerlaw.com/blog/how-hotels-can-prepare-for-natural-disaster-risks/
Regan, R., (2001). PDD-12382. https://www.reaganlibrary.gov/archives/speech/executive-order-12382-presidents-national-security-telecommunications-advisory
Resmi Gazete, (2013). Ulusal Siber Güvenlik Stratejisi ve 2013-2014 Eylem Planı. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/06/20130620-1.htm
Resmi Gazete, (1981). 2565 Sayılı Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu, http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2565.pdf
Resmi Gazete, (2009). Afet Ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun, https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/06/20090617-1.htm
Resmi Gazete, (2022). Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (2022-2030), https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/07/20220708-4.pdf
Resmi Gazete, (2014). Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/01/20140103-12.htm
reliefweb, (2023). Libya Hurricane Daniel, Situation Report #2. https://reliefweb.int/report/libya/libya-hurricane-daniel-situation-report-2-27092023
Report from the Government of Japan, (2013). Concerning the Recommendations from the EU-Japan Business Round Table (BRT). https://www.eu-japan.eu/sites/default/files/progress_report_ja_april13.pdf
Riddick, Angelo, (2018). Soaked by Irma and Maria, U.S. Virgin Islands CIO kept technology going. https://statescoop.com/how-the-u-s-virgin-islands-secured-it-during-the-hurricane-season-of-2017/
Risk Frontiers, (2021). Ten years after the 2011 Tohoku, Japan earthquake and tsunami. https://riskfrontiers.com/insights/ten-years-after-the-2011-tohoku-japan-earthquake-and-tsunami/
Rock, Tracy, (2023). 7 Strategies to Avoid Data Loss from Natural Disaster. https://invenioit.com/continuity/data-loss-from-natural-disaster/
Sakarya Üniversitesi, (2021). Kritik Altyapılar Ulusal Test Yatağı Merkezi, https://center.sakarya.edu.tr/
Satılmış, S., ve Acar Kaplan, K. (2023). Gediz Nehri’nde Taşkınlar, Islah Çalışmaları Ve Afet Yönetimi (1860-1901). Tarih İncelemeleri Dergisi, 38(1), 281-302. https://doi.org/10.18513/egetid.1333303
Scientific American, (2023). How Fires, Floods and Hurricanes Create Deadly Pockets of Information Isolation. https://www.scientificamerican.com/article/how-fires-floods-and-hurricanes-create-deadly-pockets-of-information-isolation
Sertyeşilışık, E. (2022). Gıda Güvencesini Arttırmaya Yönelik Sürdürülebilir Tarım ve Çevre Politikaları. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13(36), 1394-1406. https://doi.org/10.21076/vizyoner.1075231
SSP, (2018). Natural Disaster Readiness and Recovery– How Hotels Weather the Storm. https://www.strategicsolutionpartners.com/natural-disaster-readiness-recovery-hotels-weather-storm/
Söğüt, E., ve Erdem, O. A. (2020). Endüstriyel Kontrol Sistemlerine (SCADA) Yönelik Siber Terör Saldırı Analizi. Politeknik Dergisi, 23(2), 557-566. https://doi.org/10.2339/politeknik.562570
Şen, G., ve Ersoy, G., (2017). Hastane Afet Ekibinin Afete Hazırlık Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4), 122-130.
TAMP, (2022). Türkiye Afet Müdahale Planı (TAMP) https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Planlar/TAMP.pdf
TARAP, (2022). Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (TARAP https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Planlar/28032022-TARAP-kitap_V6.pdf
TASİP, (2023). Türkiye Afet Sonrası İyileştirme Planı (TASİP) https://www.agri.edu.tr/upload/Sivil%20savunma%20Koordinat%C3%B6rl%C3%BC%C4%9F%C3%BC/tasip-sivil-savunma.pdf
Tanrıverdi, E., Kurada, B., Şen, M., F., Demirkol Kılıç, E., (2023). Türkiye’de Afet Yönetimi Bağlamında Kritik Altyapı Kavramı. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 10(1), 1-8.
T.C. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, (2013). Ulusal Siber Güvenlik Stratejisi ve 2013-2014 Eylem Planı. https://www.btk.gov.tr/uploads/pages/2-1-strateji-eylem-plani-2013-2014-5a3412cf8f45a.pdf
T.C. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, (2016). 2016-2019 Ulusal Siber Güvenlik Stratejisi. https://hgm.uab.gov.tr/uploads/pages/siber-guvenlik/2016-2019guvenlik.pdf
T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı, (2020), Ulusal Siber Güvenlik Stratejisi ve Eylem Planı 2020-2023, https://hgm.uab.gov.tr/uploads/pages/strateji-eylem-planlari/ulusal-siber-guvenlik-stratejisi-ve-eylem-plani-2020-2023.pdf, Son Erişim Tarihi: 19/05/2024
Temiz, D., (2015). Ekonominin Önemli Bir Parçası: Savunma Sanayii. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(33).
Tekin, A., (2021). Tarihten Günümüze Epidemiler, Pandemiler ve Ekonomik Sonuçları. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (40), 330-355.
Temblor, (2020). Earthquake swarm rattles ground near new Calaveras Dam. https://temblor.net/earthquake-insights/earthquake-swarm-rattles-ground-near-new-calaveras-dam-11861/
THE TIMES OF INDIA, (2024). Storm damages world’s biggest floating solar plant in Madhya Pradesh. https://timesofindia.indiatimes.com/city/indore/storm-damages-worlds-biggest-floating-solar-plant/articleshow/109231119.cms
The Guardian, (2024). Ecuador rations power as Andean drought tightens grip. https://www.theguardian.com/world/2024/apr/16/ecuador-rations-power-andean-drought
The Conversation, (2023). Hotels play vital roles in relief efforts when disaster such as the Maui wildfires strikes, https://theconversation.com/hotels-play-vital-roles-in-relief-efforts-when-disaster-such-as-the-maui-wildfires-strikes-123401
The Free Press Journal, (2024). Indore: Acute Water Shortage At MTH Hospital Sparks Junior Doctors’ Protest Over Hygiene & Patient Care. https://www.freepressjournal.in/indore/indore-acute-water-shortage-at-mth-hospital-sparks-junior-doctors-protest-over-hygiene-patient-care
The Texas Tribune, (2018). After Arkema chemical fires, industry needs more guidance on flood protections, federal investigators say. https://www.texastribune.org/2018/05/24/arkema-chemical-fires-industry-flood-prevention-hurricane-harvey/
The White House, (2024). National Security Memorandum on Critical Infrastructure Security and Resilience. https://www.whitehouse.gov/briefing-room/presidential-actions/2024/04/30/national-security-memorandum-on-critical-infrastructure-security-and-resilience/
The White House, (2003), The National Strategy for the Physical Protection of Critical Infrastructures and Key Assets. https://www.dhs.gov/xlibrary/assets/Physical_Strategy.pdf. Washington, US.
The White House, (2007). Homeland Security Council. National Strategy for Homeland Security. https://www.dhs.gov/xlibrary/assets/nat_strat_homelandsecurity_2007.pdf
The White House, (2013). PDD-21, https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2013/02/12/presidential-policy-directive-critical-infrastructure-security-and-resil
The White House, (2002). The National Security Strategy. https://georgewbush-whitehouse.archives.gov/nsc/nss/2002/
The Verge, (2022). How cell carriers prepared for and responded to Hurricane Ian. https://www.theverge.com/2022/10/12/23400002/att-verizon-t-mobile-service-hurricane-ian-cell-carriers
Timoçin, E., ve Ünal, İ., (2017). Geomagnetic Effects on the Ionospheric HF Predictions Related to Ground and Aviation Communications. Journal of Aviation, 1(2), 120-127. https://doi.org/10.30518/jav.341698
Tilav, E., S., ve Gülbaz, S., (2024). Baraj Yıkılması Sonucu Oluşan Taşkının İncelenmesi: Darlık Barajı Örneği. Doğal Afetler Ve Çevre Dergisi, 10(1), 49-67. https://doi.org/10.21324/dacd.1327805
Topçu, S., E., (2022). Enerji̇ Güvenliği Stratejileri̇ Ve Polı̇tı̇kaları Açısından Türkiye’de Bulunan Ham Petrol Ve Doğal Gaz Boru Hattı Krı̇tı̇k Altyapılarının Güvenliği (Yüksek Lisans Tezi, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi)
Tunger, E., F., (2019), Assessment Of Critical Infrastructure Protection: A Case Study From Urban Drinking Water System (Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi.
TÜBİTAK, (2012). Kritik Bilgi Sistem Altyapıları için Asgari Güvenlik Önlemleri Dokümanı. https://hgm.uab.gov.tr/uploads/pages/siber-guvenlik/kritik-bilgi-sistem-altyapilari-i-c-in-asgari-gu-venlik-o-nlemleri-6445b90e-b2ad-4e5e-9c13-6ae19ba10e37.pdf
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı, (2020). Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi’nin Açılış Töreni’nde Yaptıkları Konuşma. https://www.tccb.gov.tr/konusmalar/353/116602/ulusal-siber-olaylara-mudahale-merkezi-nin-acilis-toreni-nde-yaptiklari-konusma
Türkiye, (2023). Depremin ardından tüyler ürperten görüntü: ‘Hatay’da büyük sıkıntı var’, https://arsiv.turkiyegazetesi.com.tr/gundem/depremin-ardindan-tuyler-urperten-goruntu-hatayda-buyuk-sikinti-var-947170
Ulusal Tez Merkezi, (2023). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
Uja, Wanter, (2020). The Effects of Natural Disasters on Energy Infrastructure. https://law.lclark.edu/live/blogs/132-the-effects-of-natural-disasters-on-energy
United Nations, (2018). The protection of critical infrastructures against terrorist attacks: Compendium of good practices. https://www.un.org/securitycouncil/ctc/sites/www.un.org.securitycouncil.ctc/files/files/documents/2021/Jan/compendium_of_good_practices_eng.pdf
United States President & Bush, G. W. (2003) National Strategy for the Physical Protection of Critical Infrastructures and Key Assests. Washington, D.C.: The White House. [Pdf] Retrieved from the Library of Congress, https://www.loc.gov/item/2023693229/.
USA TODAY, (2018). As Hurricane Florence aims at Southeast, states worry about dam failures. https://www.usatoday.com/story/news/nation/2018/09/13/hurricane-florence-heavy-rains-dam-safety-concern-southeast-storm-surge/1281684002/
USDA, (2021). Hurricane. https://www.farmers.gov/protection-recovery/hurricane#prepare
U.S. Department of Education, (1998). National Center for Education Statistics. Safeguarding Your Technology. Washington, DC.
Valve World, (2022). Natural Disaster Planning in the Petrochemical and Energy Sector. https://valve-world-americas.com/natural-disaster-planning-in-the-petrochemical-and-energy-sector/
vtdigger, (2023). 22 state buildings took a hit in Montpelier’s flooding. https://vtdigger.org/2023/07/27/22-state-buildings-took-a-hit-in-montpeliers-flooding-it-will-be-months-before-some-reopen/
Yılmazer, İ., Yılmazer, Ö., ve Leventeli, Y., (2022). Depremler Kayada Yıkmaz ve Ovalar Stratejik Ürün Kaynağıdır. Geosound, 55(1), 165-189.
Yılmaz, G., (2023). Kuraklık ve Sıcak Hava Dalgasının Tarımsal Üretim Üzerine Etkileri. Doğal Afetler Ve Çevre Dergisi, 9(2), 240-257. https://doi.org/10.21324/dacd.1220462
Yılmaz, A., Bozkurt, Y., ve Akdeniz, B., (2014). Kurumsal Yapı ve İşleyişiyle ABD’de Kriz Yönetimi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 59-72. https://doi.org/10.18037/ausbd.77537
Yüksel, F., (2005). Bilgi Teknolojileri ve Yerel Yönetimler. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 5(10), 246-259.
Wcax, (2023). First look at the damage flooding caused at Vermont’s Capitol Complex. https://www.wcax.com/2023/08/09/first-look-damage-flooding-caused-vermonts-capitol-complex/
Workboat, (2024). Public transportation providers to get $110 million in natural disaster funding. https://www.workboat.com/government/public-transportation-providers-to-get-110-million-in-natural-disaster-funding
World Business Council For Sustainable Development, (2020). The Chemical Sector and the SDGs. https://sdgroadmaps.wbcsd.org/the-chemical-sector/
Leave a Comment